Αρτηριακή υπέρταση είναι η αύξηση της πίεσης των αρτηριών του σώματος. Ορίζεται ως αύξηση άνω των 140mmHg για την συστολική πίεση και άνω των 90mmHg για την διαστολική. Υπολογίζεται πως ένα ποσοστό μεγαλύτερο του 50% του πληθυσμού ηλικίας μεγαλύτερης των 55 ετών πάσχει από υπέρταση. Από αυτούς μόνο οι μισοί λαμβάνουν θεραπευτική αγωγή, εκ των οποίων επίσης μόνο ένα ποσοστό 50% ρυθμίζει τα επίπεδα της πίεσης σωστά. Υπολογίζεται πως η υπέρταση ευθύνεται για περίπου 10 εκατομμύρια θανάτους καρδιαγγειακής αιτιολογίας το 2015 (στοιχεία Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας).
Τα αίτια της υπέρτασης μπορούν να είναι δευτεροπαθή (όπως πχ. προβλήματα θυρεοειδούς, αλδοστερονισμός), ωστόσο, σε ποσοστό μεγαλύτερο του 90% δεν ανευρίσκεται κάποια αιτία και η υπέρταση θεωρείται ιδιοπαθής.
Η αρτηριακή υπέρταση αποτελεί έναν σιωπηλό εχθρό για την υγεία μας. Και αυτό, διότι οι υπερτασικοί ασθενείς παραμένουν ασυμπτωματικοί για πολλά χρόνια, ζώντας χωρίς ουσιαστικά ενοχλήματα, μέχρι την εμφάνιση επιπλοκών. Οι επιπλοκές ωστόσο αυτές, όταν εμφανιστούν, υποδηλώνουν προχωρημένη νόσο και μπορούν να είναι αρκετά σοβαρές, μειώνοντας την ποιότητα και τον αναμενόμενο χρόνο ζωής.
Η υπέρταση, με τη χρόνια φόρτιση των αγγείων, την οποία προκαλεί, και την ενεργοποίηση νευροορμονικών μηχανισμών, ενοχοποιείται για πρόκληση νεφρικής ανεπάρκειας, αγγειακής δυσλειτουργίας και γήρανσης, διαταραχών των αγγείων των οφθαλμών, ενδεχομένως ακόμα και άνοιας. Με επιτάχυνση της αθηρωμάτωσης προδιαθέτει, ακόμα, σε εμφάνιση στεφανιαίας νόσου και εγκεφαλικών επεισοδίων. Ειδικά για τον καρδιακό μυ, προκαλεί υπερτροφία και τελικά συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας.
Ο συνδυασμός, λοιπόν, της έλλειψης εμφανών συμπτωμάτων στην αρχή της νόσου και της εμφάνισης σοβαρών προβλημάτων αργότερα, μας κάνει σήμερα περισσότερο επιθετικούς και για την έγκαιρη διάγνωση αλλά και για τη θεραπεία της υπέρτασης. Όλοι οι ενήλικες πρέπει από την ηλικία των 18 ετών να έχουν μετρήσει έστω μία φορά την αρτηριακή τους πίεση και να την παρακολουθούν ανά πενταετία τουλάχιστον. Εφόσον οι τιμές της βρίσκονται στα ανώτερα φυσιολογικά όρια, ο επανέλεγχος πρέπει να γίνεται συχνότερα.
Το ίδιο επιθετικοί είμαστε, πλέον, και στην αντιμετώπιση. Αυτή έγκειται κατ’ αρχάς στην αλλαγή του τρόπου ζωής σε πιο υγιεινές επιλογές. Συστήνεται η διακοπή καπνίσματος, η αποφυγή του αλατιού στο φαγητό, η αποφυγή λιπαρών γευμάτων και υπερκατανάλωσης αλκοόλ ενώ ενθαρρύνεται η ισοτονική γυμναστική για μία ώρα, τρεις με τέσσερις φορες εβδομαδιαίως. Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί πτώση των τιμών ή σε εξαρχής ιδιαίτερα αυξημένες τιμές, ρόλο παίζει και η φαρμακευτική θεραπεία. Στη φαρέτρα μας έχουμε πλέον δοκιμασμένα φάρμακα που επιτυγχάνουν τους στόχους και μειώνουν τον κίνδυνο (πχ. αναστολεις μετατρεπτικού ενζύμου αγγειοτενσίνης, αποκλειστές αγγειοτενσίνης 2, διουρητικά, β- αποκλειστές, αναστολείς διάυλων ασβεστίου). Σε περιπτώσεις ανθεκτικής ή δευτεροπαθούς υπέρτασης εφαρμόζονται πιο ειδικές θεραπείες, αφού προηγηθεί η κατάλληλη διερεύνηση.
Ο στόχος μας είναι αρχικά να ρυθμίσουμε τις τιμές της συστολικής πίεσης κάτω από 140mmHg. Και, ακολούθως, σύμφωνα με τις τρέχουσες διεθνείς οδηγίες και κάτω από 130mmHg, σε ηλικίες μικρότερες από 65 έτη (έως 120mmHg). Αναλόγως δρούμε και για τη διαστολική πίεση, όπου στοχεύουμε αρχικά σε τιμές μικρότερες του 90mmHg (με τελικό στόχο κοντά στα 80mmHg).
Η μείωση των τιμών της αρτηριακής πίεσης και η διατήρηση σε χαμηλά επίπεδα με τις παραπάνω στρατηγικές και τακτικούς ελέγχους είναι βασική για την πρόληψη των επιπλοκών της υπέρτασης και για την εξασφάλιση μια μακροπρόθεσμα καλύτερης ποιότητας ζωής.
Συνεπώς,
-πρέπει όλοι μας, υπερτασικοί και μη, να ελέγχουμε τακτικά την αρτηριακή μας πίεση.
-πρέπει όλοι μας να υιοθετούμε έναν υγιεινότερο τρόπο ζωής για την πρόληψη αλλά και την θεραπεία της υπέρτασης.
-η καθοδήγηση από τον ιατρό μας, ο τακτικός επανέλεγχος της αρτηριακής πίεσης και η συνέπεια στην θεραπεία είναι βασικά στοιχεία για την επιτυχία και την μείωση της.